راهنمای تور طبیعت گردی (EcoTour Leader) به کسی گفته می‌شود که سرپرستی و مدیریت اجرایی یک تور طبیعت‌گردی را بر عهده دارد و لازم است حتما کارت راهنمای طبیعت‌گردی داشته باشد.

راهنمای تور وظیفه اجرای درست تور و هماهنگ کردن نفرات زیر دست را مطابق با برنامه تور بر عهده دارد.

با توجه به اینکه فعالیت اصلی یک راهنمای تور طبیعت‌گردی حضور در عرصه‌های طبیعی است، پس داشتن شرایط فیزیکی مناسب یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های آن (و مهمتر از جنسیت) است. 

همچنین تورهای طبیعت‌گردی هم دارای طبقه‌بندی‌ها و درجه سختی‌های متنوع هستند.

دوره راهنمای طبیعت‌گردی شامل 26 سرفصل است که شرح آن به صورت زیر است:

1. مبانی اکوتوریسم
2. آشنایی با تنوع زمین‌شناسی ایران
3. آشنایی با بندپایان و پروانه‌نگری
4. آشنایی با ماهیان و آبزیان ایران
5. آشنایی با دوزیستان و خزندگان ایران
6. آشنایی با پرندگان ایران و پرنده‌نگری
7. آشنایی با پستانداران ایران
8. آشنایی با گیاهان ایران
9. مدیریت بحران و پاسخ به شرایط اضطراری
10. فنون استقرار در طبیعت و جهت‌یابی
11. فنون و مهارت‌های تورگردانی
12. الگوهای رفتاری و آداب معاشرت در گردشگری
13. آشنایی با جوامع محلی و اصول تسهیلگری
14. آشنایی با روحیات ملل
15. شناخت صنعت گردشگری
16. زبان تخصصی اکوتوریسم
17. آشنایی با اکوسیستم‌های ایران و جغرافیایی طبیعت‌گردی
18. آشنایی با اکولوژی و حفاظت
19. آشنایی با قوانین و مقررات تورگردانی
20. اصول تفسیر میراث
21. پروژه‌های مدیریت مقاصد اکوتوریسم
22. آشنایی با میراث فرهنگی و معنوی
23. اقلیم شناسی
24. آشنایی با تجهیزات طبیعت‌گردی
25. آشنایی با نجوم و صور فلکی
26. عکاسی و تصویربرداری در طبیعت

• مرحله اول آزمون آنلاین
• مرحله دوم: مصاحبه شفاهی

• مرحله سوم: آزمون کتبی ترجمه

شما برای گرفتن کارت راهنمای تور باید جواب این 3 استعلام‌ را دریافت کنید و به سازمان گردشگری استان تهران تحویل دهید که تقریباً 1 ماه طول می‌کشد.

1. استعلام حراست سازمان گردشگری
2. استعلام عدم سوء پیشینه
3. استعلام عدم اعتیاد

مدارک مورد نیاز جهت ارائه به سازمان گردشگری استان تهران جهت صدور کارت راهنمای تور:

• تصویر کلیه صفحات شناسنامه (2 نسخه)
• تصویر آخرین مدرک تحصیلی (2 نسخه)
• تصویر کارت پایان خدمت و یا گواهی اشتغال به تحصیل برای آقایان (2 نسخه)
• تصویر کارت ملی (2 نسخه)
• تصویر گواهینامه پایان دوره آموزشی راهنمای تور (2 نسخه)
• تکمیل فرم تقاضای صدور کارت
• 6 قطعه عکس 3*4

شما برای برگزاری تور حتما باید کارت تورلیدری داشته باشید و آژانس‌ها اجازه برگزاری تور با لیدر بدون کارت را ندارند، چرا که تورلیدر مسئول هرگونه حادثه در طول برنامه است و در صورت بروز حادثه احتمالی برای تور که راهنمای سفرش کارت ندارد، تورلیدر و آژانس مقصر بوده و از سمت قانون مجرم شناخته خواهند شد.

• ارسباران با آژانس‌های مسافرتی در ارتباط است.
• در برد خود اطلاع‌رسانی می‌کند.
• در شبکه‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی می‌کند.

طبیعتا تضمینی برای همکاری وجود ندارد و به عملکرد خود فرد بستگی دارد.

بازار کار برای یک راهنمای تور طبیعت گردی (اکوتور لیدری) کاملاً به میزان توانایی فرد بستگی دارد. اگر دنبال بازار کار مناسب برای تورلیدری هستید باید دانش و توانایی خود را افزایش دهید.

درآمد راهنمایان سفر طبق تعرفه سازمان گردشگری حدود 220 هزار تومان در هر روز است. اما این عدد قطعی و ثابت نیست و بر حسب توانایی‌ها و تجربه راهنما و همچنین تمایل آژانس می‌تواند کم یا زیاد شود. در حال حاضر راهنمایانی وجود دارند که همین حداقل حقوق‌ را هم دریافت نمی‌کنند ولی خوب تورلیدرهایی هم هستند که بدلیل توانایی بالا روزی 500 هزار تومان حق‌الزحمه دریافت می‌کنند.

بله، کارت راهنمای تور طبیعت‌گردی باید هر 2 سال یکبار تمدید شود. لازم به ذکر است که برای تمدید کارت راهنمای طبیعت‌گردی باید به ساختمان حج و زیارت (معاونت گردشگری) واقع در خیابان آزادی مراجعه کنید.

خیر. از مولفه‌های اساسی یک تور قانونی، داشتن راهنمای سفر رسمی است. در صورتی که سرپرست تور فاقد کارت تورلیدری باشد آن برنامه غیرقانونی محسوب می‌شود و تحت پوشش بیمه قرار نخواهد گرفت.

در حال حاضر 7 نوع دوره آموزشی در زمینه تورلیدری و راهنمای تخصصی وجود دارد:

1. دوره آموزشی راهنمای تور ایرانگردی و جهانگردی (فرهنگی) 
2. دوره آموزشی راهنمای تور طبیعت‌گردی (اکوتور لیدری)
3. دوره آموزشی راهنمای کوهستان
4. دوره آموزشی راهنمای تخصصی پرنده‌نگری
5. دوره آموزشی راهنمای تخصصی گردشگری کودک
6. دوره آموزشی راهنمای تخصصی زمین‌گردشگری
7. دوره آموزشی راهنمای تخصصی تورهای دوچرخه‌سواری

دو بار در سال، ماه‌های مرداد و بهمن.

بازه ثبت‌نام آزمون جامع، 1 ماه قبل از هر آزمون است که از طریق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اطلاع رسانی می‌شود.

• آزمون داخلی
• مصاحبه زبان تخصصی (برای متقاضیان کارت به زبان غیر فارسی)

• آزمون جامع گردشگری

درنهایت پرونده فراگیر با مدارک شخصی، شامل تصویر کارت ملی، شناسنامه، مدرک تحصیلی و 1 قطعه عکس و نتایج آزمون‌های داخلی، آزمون جامع و مصاحبه زبان توسط موسسه تکمیل و جهت صدور حکم به سازمان ارسال می‌شود.

سفرهای طبیعت‌گردی، سفر به مناطق بکر طبیعی است که شب‌مانی آن معمولا طبیعت و کمپ است. از زیر مجموعه سفرهای طبیعت‌گردی می‌توان به جنگل‌نوردی و دره‌نوردی اشاره کرد. راهنمایان طبیعت‌گردی لیدر سفرهای این‌چنینی هستند که در دوره آموزشی دروسی را در رابطه با محیط طبیعی مانند آشنایی با گیاهان، آشنایی با تنوع زمین‌شناسی و استقرار و بقا در طبیعت می‌گذرانند. 

اما سفرهای ایرانگردی و جهانگردی که اصطلاحاً به آن سفرهای فرهنگی می‌گویند، سفرهایی هستند که مسافران از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و هنر و معماری مقصد سفر بازدید خواهند کرد و اقامت این‌گونه سفرها عمدتاً هتل است. راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی لیدر سفرهای فرهنگی هستند که در دوره آموزشی خود با هنر و معماری ایران و جهان، شناخت اماکن تاریخی و شناخت فرهنگ و اقوام ایران زمین آشنا می‌شوند.

هزینه سفر و بازدیدهای دوره‌های آموزشی به صورت جداگانه از شهریه دوره محاسبه می‌شوند.

طبق مصوبه آئین نامه هیئت وزیران در سال 95، مقرر شده است که تمامی سفرها در قالب تورهای گردشگری باید راهنمای تخصصی خود را داشته باشند.

خیر. در حال حاضر دوره فشرده قانونی نیست.

به جز دوره راهنمای گردشگری کودک و راهنمای گردشگری با دوچرخه، سایر دوره‌ها محدودیت سنی ندارد.

خیر

بله. شرکت در سفرها اجباری است.

منابع آزمون جامع از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام می‌شود و سوالات آزمون از همان منابع طرح می‌شود، تدریس اساتید نیز طبق منابع اعلام شده سازمان است ولی از آنجایی که ممکن است پاورپوینت استاد موارد جزئی را شامل نشود برای آزمون جامع بهتر است علاوه بر جزوه استاد منبع معرفی شده از سمت سازمان میراث فرهنگی نیز مطالعه شود.

آزمون‌های داخلی دو هفته پس از اتمام هر درس، در یک بازه زمانی دو روزه برگزار می‌شود. اگر شما در تاریخ مقرر آزمون را شرکت نکنید به منزله غیبت بوده و تنها 10 روز بعد 24 ساعت زمان دارید تا آزمون را شرکت و غیبت خود را جبران کنید.

فراگیران دوره‌های آموزشی مجاز هستند 1/3 ساعت هر درس را غیبت داشته باشند. غیبت بیش از این حد سبب حذف فرد از درس شده و فراگیر باید آن درس را مجدد شرکت کند. در نهایت غیبت بیش از 1/3 ساعات کل دوره منجر به حذف فراگیر از دوره آموزشی می‌شود.

علاقمندان به دوره‌های تورلیدری با مدرک دیپلم یا فوق دیپلم در صورت داشتن تخصصی خاص (ویژه دوره راهنمای طبیعت‌گردی) و تسلط به زبانی غیر از زبان انگلیسی (ویژه دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی) می‌توانند در کمیسیون فنی سازمان میراث جهت دریافت مجوز گذراندن دوره‌های گردشگری با مدرک زیر لیسانس شرکت کنند.

روند شرکت در این کمیسیون به شرح زیر است:

1. تماس با موسسه و ارائه مدارک مرتبط با زبان با تخصص ویژه 
2. ارسال مدارک توسط موسسه با اداره معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دسی و گردشگری
3. تماس با فرد متقاضی از سمت معاونت گردشگری برای شرکت در جلسه کمیسیون

فراگیرانی که تحت شرایط خاص برای مدتی قادر به حضور در کلاس‌های دوره نباشند می‌توانند از مرخصی تحصیلی استفاده کنند. مرخصی تحصیلی از 3 تا 5 ماه است (سقف مرخصی برای دوره مدیر فنی بند ب 3 ماه و برای دوره‌های راهنمایان گردشگری 5 است). دوره‌های راهنمایان تخصصی به علت برگزاری دوره‌ای شامل شرط دریافت مرخصی تحصیلی نخواهند شد.

فراگیران متقاضی دریافت مرخصی، باید با مراجعه به موسسه فرم مرخصی تحصیلی را دریافت و پس از مطالعه شرایط مرتبط با مرخصی آنرا تکمیل کنند تا پس از بررسی با مرخصی آنها موافقت شود.

خیر، فقط تا قبل از شروع کلاس ها امکان جا‌به‌جایی دوره از گروهی به گروه دیگر وجود دارد.

برای کمیسیون فنی دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی مدرک مرتبط با گذراندن دوره زبان مربوط به موسسه زبان و یا مدارک مربوط به اقامت در کشوری دیگر که مشخص کند فرد مسلط به آن زبان است باید ارائه شود و برای دوره راهنمای طبیعت‌گردی مدارک کوهنوردی (صعودهای کوهنوردی، دوره‌های کوهنوردی)، مدارک مربوط به دوره‌های دره نوردی و یا هر مدرکی مرتبط با تخصصی ویژه در زمینه طبیعت باید ارائه شود.

در صورتی که فرد یکی از دوره‌های تورلیدری را گذرانده باشد و قصد گذراندن دوره تورلیدری دیگری را داشته باشد یا هر دو دوره تورلیدری را همزمان ثبت نام کند، به عنوان حذف دروس مشترک درصدی از شهریه آنها کسر می‌شود.

برای فراگیران ارسباران که دوره دوم را می‌خواهند بگذرانند 20 درصد و برای فراگیرانی که اولین دوره را می‌خواهند در ارسباران بگذرانند 10 درصد از شهریه می‌شود.