موزه هنرهای معاصر تهران یکی از موزه‌های شهر تهران است. این موزه در سال ۱۳۵۶ خورشیدی (۱۹۷۷ میلادی) به کوشش و ابتکار کامران دیبا و با پشتیبانی شهبانو فرح پهلوی در گوشه غربی پارک لاله و در زمینی به مساحت ۲۰۰۰ متر مربع (به جز باغ تندیس‌ها) بنا شد. در حال حاضر این موسسه یکی از واحدهای معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این موزه شامل مهم‌ترین و جامع‌ترین مجموعه از هنر غربی در قارهٔ آسیا از زمان تاسیس خود است.

ایدهٔ ساخت مجموعه‌ای برای نمایش آثار هنر معاصر ایرانی و خارجی در کشور، توسط فرح پهلوی، شهبانوی ایران و همسر محمدرضا شاه پهلوی، مطرح شد. به گفتهٔ وی، علاقهٔ شخصی او به هنر نوین باعث شده بود تا در حکومت شاهنشاهی همسرش، دستگاه‌های دولتی و اشخاص مجموعه‌دار را تشویق کند تا به جای خریدن آثار سنتی، پول بیشتری به خرید و نمایش آثار نوین کنار بگذارند. در هنگام بازدید از نمایشگاه کارهای ایران درودی، نقاش نامدار ایرانی، و در پی درخواست درودی از شهبانو برای ایجاد مکانی برای نمایش همیشگی آثار، پهلوی به فکر ایجاد موزه هنرهای معاصر بیفتد. این هنگامی بود که افزایش ناگهانی قیمت‌های نفت در سال‌های دهه ۱۹۷۰، پول زیادی به خزانه شاه ریخته بود.

شهبانو در آغاز طرح ساخت موزه‌ای برای هنر معاصر در تهران را با شاه و امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت، در میان گذاشت. وی پیشنهاد کرده بود که در هنگامهٔ سرشار بودن خزانه، بهترین زمان برای خرید آثار نوین و نیز سنتی و باستانی بود. بنا شد تا بنای دو موزه، یکی برای هنر نوین و دیگری (با نام موزه فرش) برای نمایش آثار سنتی دستبافت ایرانی، در بخش‌هایی از پارک فرح (لاله کنونی) گذاشته شود. شهبانو همچنین قراردادی با آلوار آلتو، معمار سرشناس فنلاندی، امضا کرد تا شعبه‌ای از موزه را در شیراز برپا سازد، که به دلیل تأخیر انجام طرح و نیز وقوع انقلاب، طرح ناتمام ماند. او طرح موزه را با پسرعموی خود، کامران دیبا، مطرح کرد. کامران دیبا در آغاز مأمور شد تا آثار هنری ارزشمند را از بیرون از کشور تهیه کند. به گفتهٔ آیدین آغداشلو، دیبا با عجله و سرعت بالا تعدادی از آثار مطرح هنر نوین را خریداری کرد و با خود به ایران آورد. در میان آن آثار، کارهای بی‌نظیر و گاه اما کارهای کم‌اهمیت‌تر به چشم می‌خوردند.

ایدهٔ اصلی تشکیل موزه این بود که بازدیدکنندگان برای دیدن آثار هنری معاصر سدهٔ ۲۰ میلادی به تنها یک موزه مراجعه کنند؛ چرا که در صورت نمایش همهٔ آثار موجود در موزهٔ هنرهای معاصر تهران، بازدیدکننده می‌توانست کمینه یک اثر از هر هنرمند مطرح این سده را ببیند. دیوید گالووی، متخصص هنری که نخستین نمایشگاه‌گردان موزه بود، در توصیف آن می‌گوید: «بازخوردی بسیار گرم و مثبت، تا انتهای کار، از مجموعه به عمل آمد. البته، تلاش ما این بود تا تعادل میان هنر معاصر ایرانی و هنر معاصر غربی درست کنیم». گالووی این موزه را «پلی میان شرق و غرب» دانسته است.

آثار ایرانی و خارجی توسط کارشناسان هنری چون دونا استین و دیوید گالووی آمریکایی، کامران دیبا، و کریم‌پاشا بهادری و زیر نظر مستقیم دفتر شهبانو خریده شدند. پول خرید این آثار از سوی شرکت ملی نفت ایران و سازمان برنامه و بودجه تأمین می‌شد. بهادری با رئیسان حراجی‌های هنری معتبر کریستی و ساتبی و نیز گالری ارنست بیلر در سوئیس دیدار کرده بود و پس از گزینش آثار، با نظارت دفتر شهبانو آن‌ها را خریداری می‌کرد. پس از وی، کامران دیبا روند گزینش را به دست گرفت. تونی شفرازی، دلال نامدار آثار هنری ساکن نیویورک، نیز به گردآوری مجموعه کرد. او در مدت ۴ سال با مراجعه به نامدارترین دلالان آثار هنری در آمریکا توانست سفارش خرید بخشی از آثار را از ایران بگیرد؛ اگرچه خود دستمزدی از موزه یا دولت ایران درخواست نکرد.