اروندرود یا اروند به معنی تیز و تندرو و در دوره باستان به تمام طول رود دجله و اروندرود امروزی گفته می‌شد. اگر اروند را با تلفظ «او ـ روند» بخوانیم و به معنی آب رونده است. رودخانه‌ی پهناوری در جنوب غربی ایران و در مرز ایران و عراق است که از همریزش رودهای دجله، فرات و سپس کارون پدید آمده‌ است. دجله و فرات پیش از پیوستن به کارون در شهر قرنه در ۳۷۵ کیلومتری جنوب بغداد به هم می‌پیوندند. درازای اروندرود 190 کیلومتر از قرنه تا ریزشگاه است، ریزشگاه اروندرود در میان شهر ایرانی اروندکنار و شهر عراقی فاو است. از جمله بندرهای مهم این آبراه بصره، خرمشهر، آبادان، خسروآباد و فاو هستند که نقش چشمگیری در رونق بازرگانی منطقه دارند.

هم اکنون 81 کیلومتر از 175 کیلومتر طول اروندرود ـ از محل پیوستن نهر خین به این رودخانه تا مصب آن در خلیج فارس ـ مرز مشترک ایران و عراق محسوب می‌شود. عرض اروندرود بین 500 تا 1000 متر و عمق آن بین 9 تا 15 متر در نوسان است و هنگام جزر‌و‌مد آب، تغییر می‌یابد و در عین حال برای کشتیرانی مناسب است. اروندرود را به علت جزر‌و‌مدها و نوع جریانش (جریان آرام بر سطح و جریان سریع و متلاطم در عمق) رودخانه وحشی نیز می‌نامند.

سرچشمه آب اروندرود از رودخانه‌های دجله و فرات که از ترکیه سرچشمه می‌گیرند و رودخانه‌های کارون، کرخه، زاب بزرگ، زاب کوچک، دیاله، بکور، سیروان و الوند که همگی از ایران سرچشمه می‌گیرند، تأمین می‌شود. پوشش ساحلی اروند "چولان" و "نی" است و عمق نخلستان‌ها بین 2 تا 5 کیلومتر متغیر، که آبیاری آنها به وسیله‌ی کانال و نهرهای مصنوعی عمود بر اروندرود در حالت مد است. میزان زیادی از آب رودخانه‎های فرات و دجله، در اثر سد ‎سازی‌های زیاد بر روی آن‎ها، کاهش یافته است. اما، اروندرود هنگامی ارزش واقعی کشتی‎رانی پیدا می‎کند که رودخانه‎ کارون، یعنی بزرگ‎ترین رودخانه‌ی‎ ایران، بدان می‎پیوندد.

در اوستا صراحتاً به نام خلیج فارس اشاره نشده اما در مبحث مهر یا میترا اشاره ای به اروندرود شده است که در آن دوره «ارونگ» یا «ارنگ» گفته می‌شده ‌است و چنین آمده:

«دارنده دشت‌های فراخ» و «اسب‌های تیزرو» که از سخن راستین آگاه است و پهلوانی است خوش اندام و نبرد آزما، دارای هزار گوش و هزار چشم و هزار چستی و چالاکی یاد شده، کسی است که جنگ و پیروزی با اوست، هرگز نمی‌خسبد، هرگز فریب نمی‌خورد، اگر کسی با او پیمان شکند خواه در شرق هندوستان باشد یا بر دهنه شط ارنگ، از ناوک او گریز ندارد، او نخستین ایزد معنوی است که پیش از طلوع خورشید فنا ناپذیر تیز اسب بر بالای کوه هرا بر می‌آید و از آن جایگاه بلند سراسر منزلگاه‌های آریایی را می‌نگرد.

اروند رود در مرز ایران و عراق واقع شده و تعیین محل دقیق مرز در این منطقه از دیرباز مورد اختلاف ایران و همسایه غربی خود بوده‌ است و اختلاف مرزی اصلی منجر به جنگ ایران و عراق هم بود. دولت عراق و پیش از آن دولت عثمانی ادعا می‌کرده‌اند که کل اروندرود به آن کشور تعلق داشته و مرز دو کشور در ساحل شرقی این رودخانه است. در مقابل دولت ایران نیز معتقد بوده که اروندرود یک رودخانه مرزی و متعلق به هر دو کشور است و بر اساس عرف بین‌المللی مرز دو کشور، باید ژرفگاه رودخانه (خط تالوگ یعنی عمیق‌ترین قسمت رودخانه) باشد.