معرفی

دشت لوت که با اسم‌های دیگری هم چون: چاله لوت و کویر لوت شناخته می‌شود، یک دهم مساحت ایران را به خود اختصاص می‌دهد. بخشی از این منطقه بزرگ را بیابان ماسه‌ای و ریگی و بخش دیگر را کویر تشکیل می‌دهد؛ از این جهت بعضی معتقدند که به جای کویر لوت آن را دشت لوت باید نامید.

کویر لوت به عنوان بیست و پنجمین بیابان بزرگ جهان در محدوده نصف النهار 32 درجه شمالی و 28 درجه جنوبی با وسعت 175 هزار کیلومتر قرار گرفته است و پست‌ترین نقطه در این منطقه در قسمت لوت مرکزی، 190 متر پایین‌تر از سطح دریاست. 

بیابان لوت بین استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان قرار دارد. به دلیل وجود گسل‌های قدرتمند در این منطقه، زمین‌لرزه‌های شدیدی اتفاق می‌افتد. دو گسل موجود در این بیابان عبارتند از گسل نهبندان در شرق و گسل نایبند در غرب. 

آب و هوای دشت لوت گرم و خشک است و اختلاف دمای شبانه روز بسیار بالاست. به علت خشک بودن اقلیم این منطقه، تابستان‌ها بسیار گرم و زمستان‌ها بسیار سرد است. متوسط بارندگی سالیانه بیابان لوت کمتر از 100 میلیمتر است.

هسته مرکزی این کویر در سال‌های مختلف (2004،2005،2006،2007،2009) به عنوان گرم‌ترین نقطه زمین شناخته شد که بیشترین آن در سال 2005 با درجه حرارت 70.7 سانتی گراد بوده است.

کویر لوت به سه قسمت تقسیم می‌شود:

1. لوت شمالی
2. لوت مرکزی
3. لوت جنوبی

جاذبه‌های گردشگری

کویرها از منابع بسیار مهم در گردشگری ایران به حساب می‌آیند و گردشگران زیادی برای بازدید از آنها، ایران را به عنوان مقصد خود انتخاب می‌کنند. بیشتر جاذبه‌های این منطقه را عوارض زمین‌شناختی و طبیعی تشکیل می‌دهد بنابراین نوع گردشگری غالب در این منطقه را می‌توان طبیعت‌گردی و زمین‌گردشگری دانست. لازم به ذکر است که کویر لوت به علت داشتن جاذبه‌های فراوان گردشگری به عنوان «نخستین جاذبه طبیعی ایران» در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

از جاذبه‌های گردشگری بیابان لوت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کلوت: این عوارض شگفت‌انگیز که در نتیجه فرسایش آب و بعد صیقل یافتن آنها توسط باد ایجاد شده‌اند، هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کنند و این عوارض فاقد گیاه هستند.
2. هرم‌های ماسه‌ای: مرتفع‌ترین هرم‌های ماسه‌ای دنیا در کویر لوت قرار گرفته است که در بعضی موارد به 480 متر هم می‌رسد.
3. نبکا: تپه‌های ماسه‌ای بادی که روی آنها گیاه قرار دارد و به گلدان بیابان معروف هستند زیرا در دشت صاف و کویری، گیاهان روی تپه‌ها شبیه به گلدان ظاهر شده‌اند. بزرگترین نبکاهای جهان در حاشیه کویر لوت (در مسیر شهداد به پشونیه) و همچنین غرب آن (توابع نزدیک کریم‌آباد) قرار گرفته‌اند. نبکاهای چندین ساله در تغییر سطح سفره‌های آب زیرزمینی، تبخیر و تعرق و کنترل رسوبات بادی در منطقه موثرند.
   
4. آسمان شب: آسمان کویر که به علت وضوح ستارگان و اجرام آسمانی، همیشه از جذابیت‌های مورد علاقه گردشگران بوده است، به عنوان یک جاذبه در این منطقه محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که گاهی افراد تنها برای مشاهده آسمان شب کویر، با تجهیزات رصد به این مناطق سفر می‌کنند.
   

علاوه بر جاذبه‌هایی که ذکر شد، در این منطقه جذابیت‌های فراوانی هست که بسیاری از آنها ناشناخته و بعضی از آنها ناملموس هستند مانند سکوت و آرامش حاکم در کویر.

سخن در زمینه کویرهای ایران بسیار است و افراد با شرکت در دوره‌های راهنمای طبیعت‌گردی به صورت حرفه‌ای‌تر و تخصصی‌تر با این مناطق آشنا می‌شوند.