تالاب سلکه و پارکملی بوجاق
تالاب سلکه و پارکملی بوجاق
- تالاب سلکه
تالاب سلکه و سایر تالابها تنها از لحاظ زیستگاهی حائز اهمیت نیستند؛ بدلیل تأثیرات اکولوژیکی خود، وضعیت متعادل و پایداری به منطقه میدهند و به همین جهت عدم حفاظت از آن موجب میشود تا روند تخریب از حوزه تالاب فراتر رفته و دامنه وسیعتری پیدا کند و بازتاب آن مستقیماً به وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه آسیب برساند و گاهی اوقات این صدمات غیر قابل برگشت میباشند. از طرف دیگر تالابها دارای شرایط زیستی خاصی هستند که گونه های خاص و ارزشمندی را به طرف خود جلب میکنند و به همین دلیل حفظ این ویژگیها یکی از هدف های عمده در مدیریت تالاب به حساب میآید.
گونههای مختلف پرندگان به شرایط متفاوتی از منطقه علاقمند بوده و به آن سازگاری دارند به همین دلیل هر تالاب بسته به خصوصیات اکولوژیکی خود نیازهای تعداد محدودی از پرندگان را فراهم میآورد. به همین دلیل تالابهای مختلف از نظر ترکیب و نوع گونهها جمعیتهای متفاوتی را به خود جذب میکنند و پناهگاه حیات وحش سلکه از معدود تالابهایی است که عروس غاز و قو و حتی غاز پاکوتاه را در خود جای داده است.
این پرندگان با حضور خود در منطقه علاوه بر ایجاد بهرهها و منافع اقتصادی، باعث ایجاد تنوع در چشم اندازهای طبیعی میشوند. به اضافه اینکه پرندگان مهاجر و آبزی نقش عمدهای در جهت کنترل امراض و آفات گیاهی در آب بندها و آبگیری حاشیه تالاب به عهده دارند. این جانوران، به جهت دارا بودن منقار و پاهای پاروئی شکل خود سطح بستر کم عمق آب گیرها را (که در فصل کشاورزی به شالیزار تبدیل میشوند) در جستجوی دانه های گیاهی، لاروها بر هم زده و نوعی مبارزه پاییزه و زمستانه با انواع آفات به ویژه رایجترین آنها که در کرم ساقه خوار برنج است به عمل می آورند.
کود حیوانی دفع شده از دهها هزار پرنده علاوه بر صرفهجویی در مصرف انواع کودهای شیمیایی (که سبب ایجاد اختلال در میکروارگانیسمهای خاک و بروز دیگر عوارض محیطی و موجب انواع آلودگیها است)، حاصلخیزی خاک را نیز موجب میشود و عملاً مقدار مصرف آنها را کاهش می دهد.
- پارکملی بوجاق
پارکملی بوجاق با مساحتی بالغ بر3250 هکتار اولین بار در سال 77 به عنوان منطقه شکار ممنوع تحت حفاظت قرار گرفت و در سال 81 طی مصوبهای به مجموعه پارکهای ملی کشور پیوست.
پارکملی بوجاق که لاگون کیاشهر را به عنوان تالاب بینالمللی به مجامع جهانی معرفی کرده و دلتای رودخانه سفیدرود را در خود جای داده است، یکی از زیستگاههای مهم پرندگان و آبزیان محسوب میشود و این پارکملی پس از تالاب بین المللى انزلى و امیرکلایه لاهیجان یکى دیگر از عرصههاى مهم تالابى و طبیعى استان گیلان به حساب میآید.
پارکملی بوجاق تنها پارکملى خشکى - دریایى ثبت شده در کشور است که از جنوب به بخشهاى بندر کیاشهر و زیباکنار، از غرب به رودخانه اوشمک، از شرق به ایستگاه رادیویى امیرکیاسر و از شمال به عمق شش مترى دریاى خزر در منطقه کیاشهر محدود شده است.
این پارکملی به لحاظ خشکی و دریایی بودن در نوع خود بینظیر و منحصربهفرد است و به همین دلیل، پرندگان گوناگونی را به سمت خود میکشد. این پارک به دلیل اکوسیستم وسیع، پرندههای آبزی، کنارآبزی و خشکزی را در خود جای داده که این امر موجب حضور گردشگران علاقمند به طبیعت در پارک بوجاق و باعث رونق اکوتوریسم گردشگری طبیعی در این منطقه شده است.
پارکملى بوجاق در گذشته فقط به منطقهاى شکار ممنوع محدود مىشد و حالا به عنوان یکى از مناطق مهم علمى، تحقیقاتى و تفریحى کشور و استان گیلان مطرح است که در صورت سرمایهگذارىهاى صحیح و ایجاد زیرساختهاى مناسب، زمینه بهرهورى از قابلیتهاى فراوان این عرصه طبیعى فراهم خواهد شد.
عبور رودخانه سفیدرود از این پارک و قرار گرفتن در حاشیه دریایی خزر، وجود آبندانهای مختلف در حوزه پارک ملی بوجاق، هوایی معتدل و برنامههای حفاظتی محیط زیست پارک ملی خشکی دریایی کیاشهر به محل مناسبی برای زمستانگذارانی پرندگان مهاجر تبدیل کرده است.
از آنجایی که پارکملى بوجاق از سایتهای مهم پرنده نگری کشور به شمار می رود، پناهگاهی امن و محیطى طبیعى براى زندگى 239 گونه پرنده مهاجر به حساب میآید که همه ساله با آغاز فصل پاییز از نقاط مختلف دنیا به این منطقه مهاجرت کرده و جشنوارهی زیبای پاییزی را از گونههای نادر پرندگان برای گردشگران به تصویر می کشد. همچنین زیستگاه بیش از ۵۰ گونه ماهى و آبزیان بومى و مهاجر و از معدود زیستگاههاى فک خزرى؛ تنها پستاندار دریاى خزر است.
روند مهاجرت پرندگان به این زیستگاه طى سالهاى اخیر افزایش یافته به گونهاى که در این منطقه در زمستانها فرود صدها هزار گونه پرنده مهاجر از گونههاى مختلف قو، درنا، غاز، گیلار، چنگر، فلامینگو، پرستوى دریایى و انواع پرندگان آبزى و کنارآبزى قابل مشاهده است.
بخشی از تالاب بوجاق به علت اهمیت زیستگاهی به ویژه برای پرندگان مهاجر آبزی در سال 54 به عنوان «لاگون کیاشهر» در فهرست تالابهای کنوانسیون رامسر به ثبت رسید.
از گونههای مهم پرندگان پارک ملی بوجاق میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
غاز خاکستری، عروس غاز، فلامینگو، پلیکان، آوست چوب پا، باکلان، انواع حواصیل، اکراس، کله سبز، خوتکا، اردک ارده ای، کفچه نوک، آنقوت، تنجه، نوک پهن، کشیم، قو، طاووسک، بحری، لیل، سنقر تالابی، خروس کولی، چنگر، آبچلیک، گیلانشاه، کاکایی،اردک سرحنایی و گیلار.
از گونههای گیاهی پارکملی بوجاق هم موارد زیر را میتوان نام برد:
نی، لویی، آقطی، تمشک، عدسک آبی، تراپا (سه کله خیز)، میریوفیلوم، سراتوفیلوم، اسپرغان، کلونی درختچه های گز، توسکا، انار، توده دست کاشت درختان
سوزنی برگ شامل گونه های مختلف سرو و پوشش های علفی شامل بوته های سازو و تمشک زار است.
هر دو منطقه تالاب سلکه و پارک ملی بوجاق شرایط بسیار مناسبی را برای برگزاری تورهای پرنده نگری فراهم آوره است که علاقمندان به پرنده نگری می توانند رکودهای مدنظرشان را انجام دهند.