میدان نقش جهان
میدان نقش جهان
میدان نقش جهان همچنین معروف با نام تاریخی میدان شاه و پس ازانقلاب ۱۳۵۷ ایران با نام رسمی میدان امام، نام میدان مرکزی شهر اصفهاناست که در مجموعه تاریخی نقش جهان قرار دارد. بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان شامل عالیقاپو، مسجد شاه (اصفهان)، مسجد شیخ لطفالله و سردر قیصریه است.
میدان نقش جهان همچنین معروف با نام تاریخی میدان شاه و پس ازانقلاب ۱۳۵۷ ایران با نام رسمی میدان امام، نام میدان مرکزی شهر اصفهاناست که در مجموعه تاریخی نقش جهان قرار دارد. بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان شامل عالیقاپو، مسجد شاه (اصفهان)، مسجد شیخ لطفالله و سردر قیصریه است. علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شدهاست که عموماً جایگاه عرضهٔصنایع دستی اصفهان میباشند.
میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ جزء نخستین آثار ایرانی بود که بهعنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید. پیش از دوره صفویه، در جایگاه کنونی این میدان، باغی به نام نقش جهان وجود داشتهاست. این باغ، نام خود را از شهری در آذربایجان گرفته که اینک به نام نخجوان خوانده میشود. حمدالله مستوفی درباره این شهر گفتهاست:«شهری خوش است که آن را نقشجهان خوانند و اکثر عمارات آن از آجر است»
این میدان که در فهرست میراث جهانی با نام میدان امام خمینی ثبت شدهاست، در زمان ساخت و در تقابل با میدان کهنه که مسجد جامع در آن قرار داشت، میدان نو نامیده میشد. بسیاری از سیاحان و جهانگردانی که در زمان های گذشته به توصیف شهر اصفهان پرداخته اند از شکوه و عظمت میدان نقش جهان سخن بسیار گفته اند و از بازدیدهای سفیران و نمایندگان خارجی و اتباع کشورهای دیگر در این میدان خاطراتی را شرح داده اند و بسیاری از مذاکرات تاریخی بین دولتمردان ایرانی و فرستادگان خارجی در میدان نقش جهان انجام میشد. میدان نقش جهان، میدانی مستطیل شکل به درازای ۵۰۷ متر و پهنای ۱۵۸ متر در مرکز شهر اصفهان است. پیرامون میدان دویست حجره دو طبقه قرار دارد. افزون بر آن چهار بنای عالیقاپو، مسجد شاه، مسجد شیخ لطفالله و سردر قیصریهنیز در میانه چهار ضلع این مستطیل ساخته شدهاند.
پیش از آنکه شهر اصفهان به پایتختی ایران صفوی برگزیده شود در محل این میدان باغی گسترده وجود داشتهاست بنام «نقش جهان». این باغ همچنین محل استقرار ساختمانهای دولتی و کاخ فرمانروایان تیموری و آققویونلوها بود. در آن زمان بخش میْدانی باغ، «درب کوشک» نام داشت. این بخش در ضلع غربیمیدان نقش جهان امروزی و در محل ساخت کاخ عالی قاپو قرار داشتهاست.
از ابتدای سلطنت شاه عباس اول، سطح میدان در اندازه بسیار بزرگتر از میدان کوشک سابق تسطیح شده و بارها آیین چراغانی و آتشبازی در آن برپا شدهاست. منابع گوناگون، بنای به شکل فعلی را در دوره سلطنت شاه عباس اول و به سال ۱۰۱۱ قمری دانستهاند. احتمال دارد که بنای این میدان از روی نقشهٔ میدان حسن پادشاه در تبریز برداشت شده باشد. استاد محمدرضا و استاد علیاکبر اصفهانی، نام دو تن از معمارانی است که میدان را طرح ریزی نموده و آن را به شکل فعلی بنا نهادهاند.
همزیستی ابنیه تجاری با ساختمانهای حکومتی و مذهبی و همچنین وجود قدیمیترین دروازه بازی چوگان جهان در میانه میدان از جاذبههای معماری میدان است.