معرفی

مورخان با توجه به اسناد تاریخی که از گذشته به جای مانده‌، درباره ساکنان هر منطقه قضاوت می‌کنند. این اسناد و شواهد به صورت‌های مختلفی از پیشینیان به یادگار مانده‌ است که شامل بناهای تاریخی، ظروف و اشیاء قدیمی، کتب و یا اسناد مکتوب و غیره می‌شود و مورخان با روش‌های خاص خود، حدود سن آنها را تخمین زده و با توجه به آن، به تفسیر تاریخ اقوام می‌پردازند.

شهر سوخته در سیستان و بلوچستان یکی از این شواهد تاریخی بسیار با شکوه و گواه با ارزشی از وجود تمدن در سال‌های قبل از میلاد در سرزمین ایران است و قدمتی 5000 ساله دارد که بین سال‌های 3200 تا 1800 قبل از میلاد، در آن سکونت داشتند.

شهر سوخته که برخی آن را نخستین نمونه شهرسازی در آن دوره می‌دانند، دارای 280 هکتار وسعت و 5 بخش اصلی بود که عبارتند از:

• بخش مسکونی در شمال شرقی با وسعت 80 هکتار
• بخش مرکزی
• بخش صنعتی
• بخش گورستان

با توجه به نقش مهم و حیاتی آب در زندگی افراد، در گذشته تمدن‌ها و جوامع در اطراف منابع آبی شکل می‌گرفتند که شهر سوخته نیز از این مسئله مستثنا نبوده و تمدن آن، در کنار دریاچه هامون شکل گرفته است.

شهر سوخته در زمره پیشرفته‌ترین شهرها محسوب می‌شود چرا که از بعضی مورخان نقل شده است که در آن زمان، در این منطقه جراحی‌های پیچیده‌ای چون جراحی مغز و چشم مصنوعی انجام می‌شده است. جدای از این موارد، وجود سیستم‌های فاضلاب و آبرسانی پیشرفته نسبت به آن زمان و همچنین حضور صنایع متعددی از جمله: حصیربافی، جواهرسازی، سنگ تراشی، سفالینه، ماهیگیری، نساجی و غیره، دلیلی بر پیشرفته دانستن شهر سوخته است.

موقعیت

شهر سوخته در 56 کیلومتری شهر زابل در شرق ایران، در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل - زاهدان، واقع شده است. این شهر بر روی مصب رودخانه هیرمند به هامون ساخته شده است.

موقعیت ریاضی آن تقریبا در 31 درجه شمالی و 61 درجه شرقی قرار دارد. به علت قرار گرفتن این منطقه در جنوب ایران، دارای اقلیم گرم با روزهای گرم و یخبندان بسیار کم است و به علت وجود دریای عمان در جنوب، گاهی رطوبت و باران‌های سیل‌آسا هم، منطقه سیستان را دربرمی‌گیرد.

جاذبه گردشگری 

پس از اکتشاف‌های باستان‌شناسان از این منطقه و تحقیقات و پژوهش‌های فراوان، که در نهایت سبب شد ارزش این منطقه تا حدودی شناخته شود، به مرور گردشگران برای بازدید از این میراث ارزشمند، راهی سیستان شدند. این شهر در سال 1385 با شماره سند 18983 در زمره آثار ملی و در سال 2014 (1393)، در ردیف میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و می‌توان گفت پس از ثبت جهانی آن شهرت بیشتری یافت.

برای سفر به شهر سوخته، ابتدا باید به زابل در استان سیستان و بلوچستان سفر کرد. اما قبل از بازدید از بقایای شهر سوخته، باید نسبت به ساعات بازدید آن اطلاع کافی کسب کرد. باید اضافه کرد که این منطقه، جزء مناطق گرمسیر است، لذا توجه داشته باشید که در ساعات ابتدای روز یا ابتدای شب که هوای مطلوب‌تری دارد به بازدید از آن بپردازید.

منطقه سیستان و بلوچستان با جاذبه‌های فراوان تاریخی و فرهنگی خود، از مناطق مورد علاقه راهنمایان گردشگری ایرانگردی و جهانگردی است.