معرفی

آتشکده آذرخش در فاصله بسیار نزدیکی از جنوب شرقی شهر داراب و 111 کیلومتری جنوب شرقی فسا در دامنه کوه قرار گرفته است که جزو آتشکده‌های خاموش است و امروزه آن را به نام «مسجد سنگی» می‌شناسند. این آتشکده با مساحت 420 مترمربع، در سال 652 هجری قمری در دوران اتابکان فارس، با اضافه شدن محراب به بنا، کاربری آن از آتشکده به مسجد تغییر یافت. بنای این مسجد پلان چهار سو (چلیپا) دارد که معماری اسلامی محسوب می‌شود. بنای ستون مانند بیرون آتشکده، مناره‌های مسجد را تداعی می‌کنند. در بیرون سازه، اتاقکی وجود دارد که بعضی معتقدند جایگاه نگهبان آتشکده بوده است.

بعضی معتقدند که این منطقه در گذشته معبد مهرپرستان و آیین میتراییسم و سپس یکی از مقدس‌ترین آتشکده‌های زرتشتی بوده است. 

این آتشکده از راهروها و ستون‌های متعدد شکل گرفته و از ویژگی‌های بارز این بنا یک تکه بودن و تراش خوردن دیوارها و سقف‌ها در سنگ یکپارچه کوه است. به نظر می‌رسد شروع ساخت این بنا، با کندن کوه از قسمت نورگیر آن آغاز شده است. داخل بنا یک حوض کوچک با عمق کم در زیر سقفی که روباز است قرار دارد.

داخل آتشکده آذرخش دو کتیبه نصب شده است؛ یکی از آنها بالای محراب (که به علت فرسودگی به سختی قابل خواندن است) و دیگری در بالای ورودی داخلی جلوخان و ابتدای ایوان شرقی، در بالای درگاه و جرزهای طرفین با متن کوتاهی قرار گرفته است.

جاذبه گردشگری

از موارد مشترک در بین اکثر عبادتگاه‌ها، این نکته است که یک مکان در ادیان مختلف با توجه به اقتضاهای آن دین، مورد استفاده قرار گرفته است. این نشان از آن دارد که مکان‌های مقدس در دیدگاه ادیان، واحد است و تنها ظواهر آنها با توجه به شریعت و چگونگی اجرای دستورات آن متفاوت می‌شود. به همین منظور مساجد بسیاری در ایران هستند که با توجه به تجربه تاریخی آنها، در گذشته آتشکده و یا معبد آیین‌های دیگر بوده‌اند و بعد با تلفیق هنر اسلامی در آنها و به نوعی کامل شدنشان، تبدیل به مسجد شده‌اند.

آتشکده آذرخش در نزدیکی داراب، از آتشکده‌های قدیمی در دوران باستان بوده که پس از ورود اسلام به ایران و ایجاد محراب و برخی عناصر اسلامی در آن، تبدیل به مسجد شد، به همین دلیل هنرهای به کار رفته در آن، تلفیق هر دو مذهب و همچنین دوران‌های مختلفی چون ساسانی و اسلامی است.

لازم به ذکر است که یکی از جاذبه‌ها در استان فارس آتشکده آذرخش یا مسجد سنگی داراب، با شماره 229 توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است، که در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده است. علاوه بر بنای آتشکده، در بیرون آن آسیابی در دل کوه ساخته شده که از نظر معماری بسیار زیباست، همچنین دو تنوره بزرگ سنگی در بالای کوه وجود دارد که از طریق آنها، آب درون آسیاب تأمین می‌شده است. معمولا افراد جاذبه‌های فراوان شیراز را به خوبی می‌شناسند اما از وجود جاذبه‌های بسیار قدیمی و جالب اطراف آن مانند جاذبه‌های داراب، بی‌خبر هستند.

وجود تورهای تخصصی به داراب با حضور راهنمایان طبیعت‌گردی و ایرانگردی و جهانگردی، می‌تواند به شناخت بهتر این مناطق کمک کند.

نوشته از: نرگس کاظمی‌فرد