جزوه آشنایی با اکوسیستم‌های ایران
جزوه آشنایی با اکوسیستم‌های ایران
اکوسیستم، زنجیره‌ی به هم پیوسته از موجودات زنده در یک منطقه‌ی جغراقیایی است که ارتباط بین آن‌ها با سایر پدیده‌های آن محیط طبیعی را بررسی می کند.
آشنایی با اکوسیستم‌های ایران یکی از ابزارهای مهم طبیعت‌گردی است که در دوره آموزشی راهنمای طبیعت‌گردی به فراگیران آموزش داده می‌شود.
از عمر واژه‌ی اکوسیستم، نزدیک به هشت دهه می‌گذرد.
حدود سال‌های ۱۹۳۰ یک گیاه‌شناس انگلیسی به نام روی کلافام (Roy Clapham) برای نخستین بار این واژه را خلق کرد و به کار برد. او در تعریف اکوسیستم چنین گفت:
«مجموعه المان‌های فیزیکی و المان‌های بیولوژیک که در کنار هم قرار می‌گیرند و در رابطه با یکدیگر یک سیستم را خلق می‌کنند.»
این تعریف، بعدها کامل‌تر شد و به نظر می‌رسد یکی از کامل‌ترین و پذیرفته‌شده‌ترین تعاریف اکوسیستم، تعریفی باشد که رابرت کریستوفرسون در کتاب خود تحت عنوان Elemental Geosystems انجام داد:
«اکوسیستم یک سیستم طبیعی، شامل گیاهان، جانوران و میکروارگانیسم‌ها(مجموعه‌ی موجودات زنده) است که در یک ناحیه مشخص با همه‌ی عوامل و اجزای فیزیکی غیرزنده‌ی محیط در تعامل است.»
اکوسیستم‌ها، انواع مختلف و دسته‌بندی‌های گوناگونی دارند:
- اکوسیستم خشکی: که در بسیاری از موارد به آن بیومز (Biomes) می‌گویند.
شامل شاخه های مختلف، مانند اکوسیستم جنگل، اکوسیستم مرتع، اکوسیستم کویر، بیابان، حیات وحش و....
- اکوسیستم دریایی: شامل اکوسیستم آب‌های شیرین، اکوسیستم دریاها، دریاچه‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها و....
البته تقسیم‌بندی اکوسیستم‌ها می‌تواند بر اساس معیارهای گستردگی یا شکل ظاهری نیز باشد.
در این جزوه ضمن معرفی انواع جغرافیای طبیعی و نواحی آب و هوایی، به زیست بوم‌های حساس دنیا اشاره می‌شود. در ادامه، با بررسی موقعیت جغرافیایی و اقلیمی ایران بر کره زمین، اکوسیستم‌های طبیعی ایران توضیح داده می‌شود.
برخی از انواع اکوسیستم‌ها و گردشگری مرتبط با آن به شرح زیر است:
- اکوسیستم جنگلی: شامل جنگل‌نوردی، آموزش، تفریح، ورزش، کمپینگ، گردشگری ماجراجویانه و گردشگری با دوچرخه.
- اکوسیستم کوهستانی: شامل کوهنوردی، اسکی، سنگ‌نوردی، یخ‌نوردی و درای تولینگ.
- اکوسیستم کوهپایه‌ای: شامل کوهپیمایی، دوچرخه کوهستان، پاراگلایدر، رفتینگ، گردشگری عشایر، غارنوردی، دره‌نوردی و گردشگری روستایی.
- اکوسیستم‌های خشک: شامل گردشگری سافاری، گردشگری حیات‌وحش، پرنده نگری، گردشگری بیابانی، گردشگری روستا و گردشگری ماجراجویانه.
- اکوسیستم‌های دریایی و آبی: شامل گردشگری دریایی و ساحلی، گردشگری ماجراجویانه، جوامع محلی و هنر لنج سازی، غواصی، ژئوتوریسم زمین گردشگری، پرنده نگری و حیات‌وحش.
- اکوسیستم‌های جزایر
در ادامه جزوه آموزشی اکوسیستم‌ها، فراگیران دوره آموزشی راهنمای طبیعت‌گردی با پوشش گیاهی و جانوری نواحی مختلف ایران آشنا شده و ضمن مطالعه مناطق محیط زیستی ایران، با گونه‌های گیاهی و جانوری خاص و اندمیک ایران آشنا می‌شوند.
دانلود جزوه آشنایی با اکوسیستم‌های طبیعی ایران و جغرافیای طبیعت گردی
محمد اعجازی
کارشناس آموزش موسسه آموزشی و گردشگری ارسبارانلطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.
