اثرات رژیم غذایی بر تغییرات اقلیمی و محیط زیست
چگونه غذای ما بر زمین اثر میگذارد؟
چگونه غذای ما بر زمین اثر میگذارد؟
فشار فزاینده انسان بر زمین راه را به سوی فجایعی جبران ناپذیر میگشاید و تغییرات اقلیمی از جمله این فشارهاست. برای محدود کردن گرمایش سراسری به کمتر از دو درجه، باید انتشار گازهای گلخانهای در تمامی حوزهها و به خصوص حوزه غذا کاهش یابد.
به گفته کارشناسان آی پی سی سی، برای برخی رژیمهای غذایی آب و زمین بیشتری باید صرف شود که به تبع آن گاز گلخانهای بیشتری تولید میشود.
از گزارش این نتیجه حاصل میشود که برای کاهش آسیب به زمین و منابع آن روشهایی وجود دارد که از مهمترین آنها تغییر رژیم غذایی است.
حال به مناسبت روز جهانی غذا (16 اکتبر)، در راستای جستجوی راهکار و بازگویی این روشها، ترجمهای از یکی از مقالات گاردین را در ادامه آوردهایم.
دوری کردن از گوشت و لبنیات، بهترین راه کاهش آسیب به زمین است:*
جامعترین تحلیلی که تا کنون ارائه شده است نشان دهنده ردپای دامداریست! میزان کالریای که توسط دامها تأمین میشود، تنها 18% است؛ این در صورتی است که 83% زمینهای زراعی را به خود اختصاص میدهند.
نوشته دیمین کرینگتون (13 مه 2018)
به نقل از دانشمندانی که در حال ارائه تحلیلی همه جانبه و جزء به جزء درباره تأثیرات مخرب کشاورزی بر کُرهی زمین هستند، دوری کردن شما از گوشت و فرآوردههای لبنی بهترین راه کاهش دادن ضرر زیست محیطی شما بر سیاره است.
تحقیقات تازه نشان میدهد که بدون مصرف گوشت و لبنیات، زمینهای زیر کشت در سطح جهان میتواند تا بیش از 75% کاهش یابد (برابر با مجموع مساحت ایالات متحده، چین، اتحادیه اروپا و استرالیا) و همچنان غذای کافی برای تأمین جهان موجود خواهد بود. اشغال شدن مناطق طبیعی بکر برای ایجاد زمینهای کشاورزی، دلیل عمدهی وقوع انقراض بزرگ (Mass Extinction) کنونیست.
تازهترین تحلیل نشان میدهد که در حالی که گوشت و لبنیات تأمینکننده تنها 18% کالری و 37% پروتئین هستند، سطحی عظیم 83% از زمینهای زراعی را به خود اختصاص داده و مسئول تولید 60% از گازهای گلخانهای ناشی از کشاورزی هستند. تحقیق اخیر دیگری حاکی از آن است که در حال حاضر 86% از تمام پستانداران خشکیزی جهان را انسان و دام تشکیل میدهند. دانشمندان همچنین دریافتند که گوشت و فرآوردههای لبنی حتی با کمترین میزان ضرر و زیان خود، همچنان خطر زیستمحیطی بیشتری از حداقل سبزیجات و غلاتی که دائماً در حال کشت و پرورشاند، خواهند داشت.
بیش از 80% زمینهای زراعی به دامها اختصاص مییابد، اما حاصل آن تنها 18% کالری خوراکی و 37% پروتئین است.
بهره محصولات دامی
بررسی منتشر شده در مجله «ساینس»، مجموعه داده بزرگی بر اساس حدود 40000 مزرعه در 119 کشور، و با در نظر گرفتن 40 نوع محصول غذایی که نمایانگر 90% محصولات مصرفی هستند، ایجاد کرد؛ در این بررسی تأثیر تمام عیار این غذاها از مزرعه تا بشقاب ما، اعم از حجمی که از زمین اشغال کرده، ایجاد تغییرات آب و هوایی، مصرف آب شیرین و آلوده کردن آب و هوا، را بررسی کرده است.
ژوزف پور از دانشگاه آکسفورد بریتانیا و مسئول پیشبرد برنامه پژوهشی میگوید: «شاید بتوان گفت که داشتن رژیم غذایی وگان (گیاهخواری صرف، بدون مصرف فرآوردههای حیوانی) بهترین راه کاهش اثر منفی بر سیاره زمین است؛ این راهکار نه تنها گازهای گلخانهای، بلکه اوتروفیکشین (انباشتسازی آب)، حجم اشغالی زمین و حجم مصرفی آب را نیز کاهش میدهد. این کار بسیار مفیدتر از کم کردن تعداد پروازها یا خریدن اتومبیل برقی (که فقط از میزان انتشار گاز گلخانهای میکاهند) خواهد بود.» او در ادامه میگوید: «زراعت شاخهای است که بسیاری از مشکلات زیستمحیطی را پدید میآورد. در واقع محصولات حیوانی مسبب بخش زیادی از این آسیبها هستند. فایده اجتناب از مصرف محصولات حیوانی، برای محیط زیست بسیار بیشتر از تقاضای دائمی برای گوشت و لبنیات خواهد بود.»
این تجزیه و تحلیل همچنین گوناگونی و تعدد راههای تولید یک ماده غذایی را نشان میدهد. مثلاً گوشت گاو پرورش یافته در زمینی که جنگل را برای ایجاد آن از بین بردهاند، نسبت به گاوی که در مراتع غنی طبیعی چریده است، منجر به تولید 12 برابر گازهای گلخانهای و اشغال 50 برابر زمین بیشتر است. اما مقایسه گوشت گاو با پروتئین گیاهی، مانند نخودفرنگی، مقایسهای سخت است. حتی با کمترین میزان تأثیر، گوشت گاو مسبب تولید 6 برابر گاز گلخانهای بیشتر و 36 برابر اشغال مضاعف زمین است.
گوشت گاو پرورش یافته در زمینی که جنگل را برای ایجاد آن از بین بردهاند، نسبت به گاوی که در مراتع غنی طبیعی چریده است، منجر به تولید 12 برابر گازهای گلخانهای و اشغال 50 برابر زمین بیشتر است.
پور میگوید: تنوع زیاد میان تأثیر انواع مزرعهها، کم کردن میزان خطرات را بدون آن که نیاز به تغییر رژیم غذایی تمام جمعیت جهان به رژیم غذایی وگان باشد، ممکن میکند. اگر خطرآفرینترین بخش تولیدات گوشتی و لبنی با غذای گیاهی جایگزین شود، همچنان دو سوم مزایای خلاص شدن از تمامی فرآوردههای گوشت و لبنیات حاصل خواهد شد.
او هشدار میدهد که از بین بردن تأثیرات زیست محیطی کشاورزی کار آسانی نیست. بیش از 570 میلیون کشتزار وجود دارد که راهکار کاهش تأثیر هر کدام، کمی با دیگری متفاوت است. این چالش (زیست محیطی) مانند هیچ چالش اقتصادی دیگری نیست. اما هر سال حداقل 500 میلیارد دلار صرف یارانههای کشاورزی میشود، و احتمالاً این رقم بسیار بیشتر است. پولی که میتوان آن را خرج چیزهای بسیار بهتری کرد.
استفاده از برچسبهایی که میزان تأثیر محصولات را نشان میدهند، میتواند شروع خوبی باشد؛ چرا که با این روش، مصرفکننده میتواند گزینههایی با آسیب کمتر را انتخاب کند. اما در عین حال، افزایش یارانه برای محصولات غذایی پایدار و سالم و افزایش مالیات برای گوشت و لبنیات نیز ضروری خواهد بود.
از نکات غافلگیرکننده پژوهش، تأثیر شدید صنعت پرورش ماهی آب شیرین بود که دو سوم ماهیهای آسیا و 96% در اروپا به این شیوه تأمین میشود و متصور بود که با محیط زیست نسبتاً سازگار است. پور میگوید: این ماهیها در حالی صید میشوند که فضولات و غذای مصرف نشده خود را کف حوض تهنشین میکنند، جایی که تقریباً اکسیژن وجود ندارد و محیطی عالی برای تولید گاز متان (از مهمترین گازهای گلخانهای) است.
این تحقیق همچنین بیان میدارد که گوشت گاو تغذیه شده با علف که تصور میشود ضرر کمی دارد، باز هم نسبت به فرآوردههای گیاهی مسبب اثرات مخرب بسیار بیشتری است. مطابق گفته پور، تبدیل علف به گوشت مانند تبدیل زغال سنگ به انرژیست؛ خروجی هر دو، حاصل هزینهای گزاف است.
پور میگوید: دلیل آن که این پروژه را آغاز کردم، این بود که بفهمم که آیا تولیدات حیوانی پایدار وجود دارند یا نه. اما طی چهار سال گذشته در انجام این پروژه، مصرف محصولات حیوانی را متوقف کردهام. این اثرات الزامی برای ادامه دادن شیوه کنونی زندگیمان ندارند. پرسش اینجاست که ما تا چه حد میتوانیم آنها را کاهش دهیم؛ و پاسخ این است که تا حد بسیار.
مقاله از نشریه گاردین
ترجمه زهرا یوسفزاده
*به جهت حفظ اختصار، چند پاراگراف پایانی مقاله که شامل نظرات اساتید و متخصصان پیرامون پژوهش انجام شده بود، حذف گردیده است.


لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.