زمین به عنوان سومین سیاره منظومه شمسی، جزء سیارات سنگی (زمینی) و داخلی محسوب می‌شود و تنها سیاره‌ای در این منظومه است که به لحاظ دارا بودن اتمسفر ضخیم به همراه گازهای حیاتی و هم‌چنین سطح وسیعی آب در سطح خود، شرایط لازم برای زیست موجودات را پدید آورده است.
اتمسفری که در اطراف زمین قرار گرفته است، دارای لایه‌های متفاوتی از نظر درصد گازهای موجود در آنها است که یکی از مهم‌ترین این لایه‌ها، لایه ازن است. این لایه با جذب امواج ماوراء بنفش، مانع گرم شدن بیش از حد کره زمین می‌شود و حیات را بر سطح آن امکان‌پذیر می‌کند. علاوه بر اتمسفر، وجود آب در بخش وسیعی از سطح کره زمین، با توجه به ظرفیت گرمایی بالای خود به این تعادل دما کمک می‌کند.

ساختمان درونی زمین

بررسی‌های تاریخی نشان داده‌اند که انسان از زمان‌های قدیم مشتاق شناسایی ساختمان داخلی کره زمین بوده است. از آنجا که دسترسی مستقیم به قسمت‌های داخلی زمین امکان‌پذیر نیست و حتی با وجود تکنولوژی عصر حاضر نیز تنها  0.5 درصد از شعاع زمین با حفاری قابل دستیابی است، لذا روش‌های غیرمستقیم، همواره الهام‌بخش انسان در کسب اطلاعات از قسمت‌های داخلی بوده است. از آن جمله می‌توان آتشفشان‌ها، که مواد مذاب درونی را به سطح می‌آورند، چشمه‌های آب گرم و بسیاری پدیده‌های غیر مستقیم دیگر را ذکر کرد.
در نتیجه توسعه علم ژئوفیزیک در سال‌های اخیر، اطلاعات با ارزشی از ترکیب و ساختمان قسمت‌های درونی زمین بدست آمده است. روش‌های ژئوفیزیکی بسیار متنوع هستند. از میان تمام این روش‌ها بررسی نحوه حرکت امواج زلزله، بزرگ‌ترین آگاهی را در مورد جنس و ساختمان قسمت‌های درونی زمین به دست داده است.

بر این اساس، زمین به سه بخش تقسیم می‌شود که عبارتند از:

• پوسته، که از سطح شروع شده و تا اولین ناپیوستگی (ناپیوستگی موهورو ویچیک) ادامه دارد.
• جبه، که از قاعده‌ی پوسته شروع شده و تا دومین ناپیوستگی (ناپیوستگی ویچرت گوتنبرک) ادامه دارد.
• هسته، که از ناپیوستگی ویچرت گوتنبرک شروع شده و تا مرکز زمین ادامه می‌یابد.

کانی‌ها

برای آن که بتوان یک ماده را کانی نامید، باید دارای چند ویژگی باشد که در صورت نبود هر کدام از این ویژگی‌ها، این امتیاز از آن ماده حذف می‌شود. طبق تعریف، کانی عبارت است از ماده‌ای طبیعی، جامد (دارای ساختمان بلورین مشخص) و غیر آلی.

کانی‌ها علاوه بر ویژگی‌های اصلی ذکر شده، دارای مشخصه‌های دیگری نیز هستند که عبارتند از:

1. هر کانی دارای ترکیب شیمیایی مشخص و ثابت و یا دارای دامنه مشخصی از تغییرات در عناصر خود است.
2. هر کانی متشکل از عناصر یا گروهی از عناصر است که در طبیعت به هم پیوسته و جامدی متبلور و غیر آلی را تشکیل داده‌اند. هر ماده متبلور، دارای ساختار درونی مشخصی است که در آن اتم‌ها به نسبت‌های معین وجود دارند و طبق الگوی هندسی منظمی در کنار هم قرار گرفته‌اند. این نظم اتمی یکی از بارزترین مشخصه کانی‌ها محسوب می‌شود و در تمام قسمت‌های کانی بطور یکنواخت وجود دارد و اگر تبلور در شرایط ایده‌آل صورت گرفته باشد، کانی حاصل دارای شکل بلورین کامل است.
   در مقابل، اتم‌ها در یک مایع یا گاز، نظم اتمی خیلی کمی دارند یا این‌که اصلا فاقد آن هستند؛ در نتیجه شکل معینی ندارند. موادی که بدون نظم اتمی، جامد می‌شوند را اصطلاحا بی‌شکل نام می‌دهند.

این واحد درسی از دروس دوره راهنمایان تور طبیعت‌گردی است که در اختیار فراگیران قرار داده شده است.

دانلود جزوه آشنایی با زمین شناسی و جاذبه‌های ژئوتوریستی ایران