با توجه به استفاده بی‌رحمانه انسان از منابع و انرژی‌های سطح زمین، طولی نمی‌کشد که با کمبود منابع مواجه می‌شویم و این آغاز یک بحران و در پی آن، فاجعه است. بعد از انقلاب صنعتی و تولید بیش از اندازه‌ی کربن و آلودگی‌های زیست‌محیطی، زمین کم‌کم زنگ خطر خود را به صدا درآورد و دانشمندان سعی کردند با برگزاری کمیته‌ها، سازمان‌ها و نهادهای زیست‌محیطی در قالب‌های مختلف داوطلبانه، دولتی و خصوصی در ابعاد متفاوت منطقه‌ای، ملّی و بین‌المللی، فعالیت‌هایی در جهت بهبود شرایط زمین، انجام دهند.

 گردشگری و آلودگی‌های آن

بعد از وقوع انقلاب صنعتی و پیشرفت در صنعت حمل و نقل، سفرها بیشتر و بیشتر شد، و این افزایش سفر به آلودگی‌های زیست‌محیطی افزود. پس عده‌ای از طرفداران افراطی محیط‌زیست شروع به مخالفت علیه جریان‌های گردشگری کردند و سعی در محدود کردن آن داشتند. امّا در مقابل عده‌ای از آنها که متعادل‌تر بودند شروع به پیدا کردن راه‌های بهتری برای حفظ محیط در کنار سفرهای انبوه گردشگران داشتند.

یکی از این راه‌ها، بوم جزیره یا جزیره زیست‌محیطی (Eco Island) است. امّا این جزیره بر اساس چه دیدگاهی شکل می‌گیرد و چه ویژگی‌هایی دارد؟

بوم‌جزیره (اکو آیلند) چیست؟

سواحل از نظر زیست‌محیطی مناطق آسیب‌پذیری هستند. در جهان، اکوآیلند (Eco Island) یا جزیره زیست‌محیطی یک مفهوم بخصوص در توسعه پایدار است که 6 ویژگی اصلی دارد:

• ساختار اکوسیستم یکپارچه
• سیستم دفاعی امنیتی زیست‌محیطی قوی
• استفاده پایدار از منابع طبیعی
• اقتصاد بومی پایدار و موفق
• زیستگاه‌های شهرنشینی اکولوژیکی گسترده

به صورت کلی در این جزایر علاوه بر مطرح شدن مسائل زیست‌محیطی و محافظت از آن، به درآمد و معیشت افراد محلی هم توجه می‌شود. زیرا در گردشگری انبوه، گردشگران در حجم عمده‌ای در مناطق مختلف جابه‌جا می‌شوند که در نتیجه این جابه‌جایی‌ها، هم محیط آسیب می‌بیند و هم نفع و سودی به اقتصاد جامعه محلی نمی‌رسد.

 علاوه بر مواردی که گفته شد، این برنامه‌ریزی‌ها باید یکپارچه و هماهنگ باشد. امّا مسئله مهم و غیرقابل انکار در هر اقدام توسعه‌ای، آموزش است، به صورتی که ابتدا باید مردم محلی آن منطقه را نسبت به تغییرات و برنامه‌ها آگاه کرد، و به آنها آموزش داد و سپس در آن مسیر گام برداشت؛ زیرا برای جلب رضایت مردم محلی می‌توان از مشارکت آنها استفاده کرد (با آنها مشارکت کرد)، بنابراین لازم است اجرای طرح را برای آنها توضیح داد.

این طرح‌ها در بسیاری از کشورهای جهان در حال اجرا است و با توجه به نتایجی که از آن می‌بینند، سعی در بهبودش دارند. این در حالی است که با وجود داشتن جزیره‌های سرشار از پتانسیل در ایران، سابقه چنین پروژه‌هایی را نداریم. امّا جای امیدواری است که در ایران هم شاهد راه‌اندازی چنین پروژه‌های زیرساختی و مهمی هستیم.

اخیرا قرار است شرکت بین‌المللی جایکا (JICA) طرح بوم جزیره را در جزیره قشم پیاده کند و به صورت رسمی طرح اکوآیلند برای اولین بار در ایران رقم بخورد.