ویژگی‌های مشترک حشرات
بدن همه حشرات از سه قسمت سر، سینه و شکم تشکیل شده است که تمام ضمایم بدن مانند بال‌ها و پاها، در قسمت سینه‌ای متصل هستند. اغلب حشرات دارای بال هستند که این بال‌ها می‌توانند یک یا دو جفت باشند؛ البته حشرات بسیاری نیز هستند که در هیچ مرحله از زندگی بال ندارند. در برخی انواع نیز یکی از جنس‌های نر یا ماده، بال‌دار و دیگری بدون بال است.
ویژگی مهمی که در شناسایی حشرات از سایر جانداران مشابه به ما کمک می‌نماید، وجود ۶ عدد پا است که همة حشرات واجد آن هستند و هم‌چنین وجود یک جفت شاخک بندبند، که شکل آن در حشرات، راسته‌های مختلف و حتی در گونه‌های مختلف تفاوت می‌کند.

تکامل و گونه‌زایی حشرات
حشرات از قدیمی‌ترین موجودات زنده ساکن بر روی کره زمین هستند، ولی متأسفانه تعیین زمان دقیق پیدایش اولین حشرات به دلیل در دسترس نبودن سنگ‌واره‌های کافی، میسر نیست. از آنجایی که بدن حشرات بسیار نرم و شکننده و کوچک بوده و پس از مرگ سریعا متلاشی می‌شود و نیز به دلیل رغبت زیاد جانداران دیگر برای خوردن بقایای اجساد حشرات، در شرایطی بسیار استثنائی این موجودات تبدیل به فسیل شده و به زمان کنونی و به دست ما رسیده‌اند.

در طی میلیون‌ها سال، همراه با تغییرات آب و هوایی کره زمین و جابه‌جایی قاره‌ها، بسیاری از گونه‌ها به وجود آمده و سپس نابود شده‌اند و جای خود را به انواعی دیگر داده‌اند و این مراحل هم‌چنان ادامه دارد. برای به‌وجود آمدن یک گونه حداقل به چندین هزار سال زمان نیاز است و در این فاصله، گونه مزبور راه تکامل را پیموده و در صورت موفقیت قادر خواهد بود مدتی بر روی کره زمین زندگی نماید و در غیر این صورت نابود می‌شود. ولی در هر حال هیچ گونه‌ای ثابت نبوده و همواره در حال تغییر و تطابق خود با محیط اطراف است و این همان چیزی است که تبدیل گونه‌ها به گونه‌های دیگر را در راستای تکامل موجب می‌شود.

مروری بر بندپایان غیر از حشرات
دانستیم که بندپایان به شاخه‌ای از موجودات زنده اطلاق می‌شود که دارای اسکلت خارجی و اجزای بدن بندبند هستند و در این میان رده حشرات را با ویژگی‌های خاص و مشترکشان شناختیم. از آنجایی که در اصطلاح عوام، کلمه حشره به اغلب موجودات بند‌پا از قبیل عنکبوت، عقرب، هزارپا و غیره اطلاق می‌شود، در اینجا بد نیست به نکاتی چند در این رابطه اشاره نماییم.
شاخه بندپایان شامل رده‌های بسیار دیگری غیر از حشرات است که در مجموع در حدود صد و سی هزار گونه شناخته شده را در‌بر‌می‌گیرند. شاید معروف‌ترین رده از این گروه، رده عنکبوتیان با بیش از هفتاد و پنج هزار گونه شامل عقرب‌ها، رتیل‌ها، عنکبوت‌ها و کنه‌ها است. برخی از این موجودات مانند عقرب‌ها و عنکبوت‌ها، مجهز به اندام‌های گزنده و زهرآگین هستند.

صدپایان نیز رده دیگری از بند‌پایان هستند که اغلب با رده هزارپایان اشتباه گرفته می‌شوند. با چند ویژگی خاص می‌توان به راحتی این دو رده را از هم تمیز داد:

• اول آن‌که در هر بند از بدن صدپایان یک جفت پا، ولی در هر بند از بدن هزارپایان دو جفت پا وجود دارد.
• دیگر آن‌که بدن صد‌پایان اغلب پهن و مسطح، ولی بدن هزارپایان لوله‌ای شکل است.
• صد‌پایان با داشتن آرواره‌های زهرآگین، قادر به گزش‌های بسیار دردناک و گاه کشنده‌ای بوده و گوشت‌خوار هستند، ولی هزارپایان معمولا دارای زهر نبوده و گیاه‌خوارند.

درس آشنایی با حشرات و معرفی پروانه‌های ایران، از جمله دروس دوره راهنمایان طبیعت‌گردی است که جهت سهولت دسترسی برای فراگیران قرار داده شده است.

دانلود جزوه آشنایی با حشرات و بندپایان